Το γλυκό – σύμβολο της Πρωτοχρονιάς δεν είναι άλλο από τη βασιλόπιτα που κόβουμε λίγο μετά την έλευση του νέου έτους. Ποια είναι όμως η ιστορία του εθίμου;
Οι Μικρασιάτες ήταν εκείνοι που καθιέρωσαν τη γλυκιά βασιλόπιτα και οι πρόσφυγες «έφεραν» τη συγκεκριμένη εκδοχή στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και σε άλλα μέρη στα οποία εγκαταστάθηκαν. Φυσικά στις μέρες μας συναντάται στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας Σε περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Θεσσαλίας δεν προτιμάται η γλυκιά πίτα, αλλά η τυρόπιτα ή η πρασόπιτα. Σύμφωνα με την παράδοση, σε κάθε βασιλόπιτα τοποθετείται από ένα νόμισμα, το φλουρί, με όποιον το βρίσκει να ευνοείται από καλοτυχία κατά τη νέα χρονιά. Παλαιότερα, σε αγροτικές περιοχές τοποθετούσαν ένα κομματάκι άχυρο, έναν κλώνο ελιάς ή κλήμα κι όποιος το έβρισκε, θα είχε καλή σοδειά κατά τη διάρκεια του έτους.
Η χρήση του νομίσματος έχει τις ρίζες της στην ορθόδοξη θρησκευτική παράδοση και ειδικότερα στην Καισάρεια της Καππαδοκίας και τον Άγιο Βασίλειο. Όταν ο Άγιος Βασίλειος ήταν επίσκοπος της Καισαρείας, ο Έπαρχος της Καππαδοκίας θέλησε να εισπράξει φόρους από τους φτωχούς κατοίκους της περιοχής, έχοντας άγριες διαθέσεις. Οι κάτοικοι φοβήθηκαν κι έσπευσαν να ζητήσουν την προστασία του αγίου. Ο Άγιος Βασίλειος έπεισε τους κατοίκους να συγκεντρώσουν όσα πολύτιμα αντικείμενα είχαν για να τα προσφέρουν στον Έπαρχο. Έτσι κι έγινε. Τελικά, ωστόσο, ο Μέγας Βασίλειος κατάφερε να πείσει τον Έπαρχο να φύγει χωρίς εκείνος να πάρει τίποτα. Τα αντικείμενα, ωστόσο, ήταν πρακτικά αδύνατον να επιστραφούν στους κατόχους τους κι έτσι, με τη συμβουλή του Αγίου Βασιλείου, οι κάτοικοι ζύμωσαν πίτες και τοποθέτησαν από ένα πολύτιμο αντικείμενο σε καθεμία από αυτές. Σαν σε θαύμα, στον καθένα έτυχε το πολύτιμο αντικείμενο που είχε δώσει.
Τέλος, το έθιμο μπορεί να συνδεθεί και με την αρχαία ελληνική παράδοση και ειδικά με την εορτή των Κρονίων. Σύμφωνα με τον Δημοσθένη, τα Κρόνια εορτάζονταν κατά τη 12η μέρα του Εκατομβαιώνος, ο οποίος ήταν ο πρώτος μήνας κατά το Αττικό ημερολόγιο. Στη γιορτή, αφέντες και δούλοι γλεντούσαν μαζί τιμώντας τον Κρόνο. Αργότερα υιοθετήθηκε από τους Ρωμαίους ως Σατουρνάλια, τα οποία και γίνονταν προς τιμήν του Σατούρνου, του θεού της γεωργίας που ταυτιζόταν με τον Κρόνο της ελληνικής μυθολογίας.
Καλή χρονιά με υγεία!
Leave a Reply