Η κυβερνητική εξουσία αποφάσισε να θυσιάσει στο βωμό του ‘’εκσυγχρονισμού’’ του εκπαιδευτικού συστήματος το μάθημα της «Αντιγόνης», της σοφόκλειας τραγωδίας που ως τώρα διδασκόταν υποχρεωτικά στη β’λυκείου. Η απόφαση αυτή δικαιολογείται από τους κυβερνώντες ως μια υποτιθέμενη προσπάθεια να έρθει το σχολείο πιο κοντά σε σύγχρονες ανάγκες προκειμένου να αποκτήσουν τα παιδιά περισσότερο πρακτικές δεξιότητες, που φυσικά θα τα κάνει να απορροφώνται πιο εύκολα από την αγορά εργασίας ώστε να λαμβάνουν -ασφαλώς- τον κατώτατο μισθό. Έτσι, παραβλέπουν με μοναδικά αδιάντροπο τρόπο τη διαχρονικότητα της τελειότερης ίσως σωζόμενης τραγωδίας του Σοφοκλή και τη πετάνε στο καλάθι των αχρήστων θεωρώντας πως δεν έχει τίποτα να προσφέρει στο σημερινό μαθητή.
Φυσικά, εδώ το ζήτημα δεν είναι (και σε καμία περίπτωση δε θα έπρεπε να είναι) η μείωση των διδακτικών ωρών που θα προκαλέσει ζημία στους φιλολόγους, ούτε το αν θα κάνουν οι μαθητές λιγότερες χρονικές και εγκλιτικές αντικαταστάσεις επάνω σε ανώμαλα ρήματα. Το να αντιμετωπίζεται, εξάλλου, η «Αντιγόνη» με έναν αποστειρωμένο και μηχανικό τρόπο διδασκαλίας είναι ίσως το ίδιο υποτιμητικό με την κατάργησή της. Το ζήτημα είναι ότι οι μαθητές, που σημειωτέον στην πλειοψηφία τους έχουν ήδη μια ελλιπή σχέση με τη λογοτεχνία, θα στερηθούν της επαφής με ένα από τα πιο επαναστατικά δημιουργήματα της λογοτεχνικής παραγωγής στο σύνολό της.
«Γιατί κανένας θεσμός τόσο κακός σαν το χρήμα
δε φύτρωσε μες τους ανθρώπους.
Αυτό και πόλεις κυριεύει,
αυτό κι άντρες απ’τα σπίτια τους ξεσηκώνει,
αυτό καθοδηγεί και γυρίζει τα μυαλά των συνετών ανθρώπων,
ώστε να παρασύρονται σ’άσχημα πράγματα.»
–Κρέων-
Η Αντιγόνη εκπροσωπεί τον ανυπότακτο άνθρωπο που στηρίζει με κάθε προσωπικό κόστος τόσο το ηθικό της καθήκον, όσο και τις απόψεις της απέναντι σε μια τυφλή και βίαια εξουσία. Έχει μάλιστα χαρακτηριστεί ως το διαχρονικό σύμβολο της ελευθερίας. Είναι ένα έργο με ολοφάνερη την πολιτική του διάσταση με τον φιλήσυχο και σχεδόν άβουλο χορό, τη φοβισμένη και μάλλον βολική Ισμήνη και τον Κρέοντα ως ηγέτη αποκλειστικά αφοσιωμένο στην εξουσία του να εκπροσωπούν και να ταυτίζονται με σύγχρονες πτυχές της κοινωνικής πραγματικότητας ενισχύοντας παράλληλα την μοναξιά της Αντιγόνης – ενός ανθρώπου που λειτουργεί ως σύμβολο απέναντι στις επιταγές της ηγεσίας. Είναι, ακόμη, ένα έργο εξέγερσης που εξυμνεί τη συνέπεια απέναντι στο καθήκον, την μη υπόταξη παρά την ισχυρότατη ηγεσία και τέλος, τη δύναμη της αγάπης ανάμεσα στους ανθρώπους.
Δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι μέσα στα χρόνια η ανθρωπότητα ανά τον κόσμο διδάχθηκε ένα νέο τρόπο σκέψης και ζωής από τις μορφές της Αντιγόνης και άλλων μορφών αρχαίας τραγωδίας, για παράδειγμα του Προμηθέα που τόλμησε να αντισταθεί στις επιταγές του παντοδύναμου θεού Δία.
«Δε γεννήθηκα με άλλους να μισώ,
μα με άλλους ν’αγαπώ.»
-Αντιγόνη-
Η σημερινή εξουσία προβαίνει σε μια τέτοια αναχρονιστική κίνηση δίνοντας ξεκάθαρα την εντύπωση ότι προβάλλει τον σκοταδισμό και ‘’παγώνει’’ σε μεγάλο βαθμό την καλλιέργεια της σκέψης μέσα από ένα έργο τέτοιου κάλλους –γλωσσικού, τεχνικού, λογοτεχνικού-. Αν, λοιπόν, το νέο σχολείο οραματίζεται έναν κόσμο γεμάτο από ανθρώπους στενόμυαλους και στυγνούς τεχνοκράτες, σκεφτείτε κατά πόσο εσείς θα θέλατε κάτι τέτοιο.
Διότι η Αντιγόνη μπορεί να μην νικήθηκε από τον αυταρχικό Κρέοντα, αλλά φαίνεται πως θα νικηθεί από τη σημερινή αυταρχική εξουσία.
«Είναι βέβαια αδύνατο να γνωρίσει κανείς καλά
τη ψυχή, τα αισθήματα και τις ιδέες κάθε ανθρώπου,
προτού δοκιμαστεί αυτός στην εξουσία και στους νόμους του.»
-Κρέων-
Leave a Reply