Περισπασμοί

Η εποχή που διανύουμε είναι γεμάτη από περισπασμούς. Καθημερινά, «βομβαρδιζόμαστε» ακατάπαυστα από διαφημίσεις, ειδήσεις, φωτογραφίες και στιγμιότυπα, απόψεις και ιδέες, καθώς και πληθώρα πληροφοριών – άχρηστων και μη. Συχνά, γινόμαστε οι παθητικοί αποδέκτες τους, έχοντας συνηθίσει σε μία ορισμένη κατάσταση και δίχως να φιλτράρουμε όσα περνούν ασταμάτητα μπροστά από τις οθόνες μας.

Σε πολλές περιπτώσεις,  οι άνθρωποι αποκτάμε μία προβληματική σχέση με τις ηλεκτρονικές μας συσκευές – το κινητό, την τηλεόραση και τον υπολογιστή. Εθιζόμαστε σε αυτές και είναι δυνατόν να περνάμε ένα μεγάλο μέρος της μέρας μας σε αυτές, χωρίς ωστόσο να κάνουμε τίποτα το ουσιαστικό. Το συνεχές τσεκάρισμα των e-mail, οι διαδοχικές επισκέψεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το ζάπινγκ και το ακατάπαυστο «σκρολάρισμα» συμβαίνουν περισσότερο συχνά απ’όσο νομίζουμε και αφορούν μία εξαιρετικά μεγάλη μερίδα ανθρώπων.  Περνάμε ώρες διαβάζοντας απόψεις, βλέποντας φωτογραφίες που ακολουθούν συγκεκριμένα πρότυπα και αναπόφευκτα επηρεαζόμαστε. Αρχίζουμε να ενστερνιζόμαστε και στο τέλος δεν είμαστε σίγουροι αν οι πεποιθήσεις μας στηρίζονται στη κρίση μας ή στις επιρροές που δεχόμαστε συνεχώς.

Κάπως έτσι, προκύπτει το εξής ερώτημα: είμαστε πλέον εθισμένοι στην πληροφορία; Έχουμε λατρέψει τη λογική της κλειδαρότρυπας, αλλά και της άμεσης απάντησης σε οποιοδήποτε ερώτημα μπορεί να ανακύψει στο νου μας; Θεωρώ πως ναι και αυτό από μόνο του δε θα έπρεπε να μας προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση, κατανοώντας την αίγλη του. Σε κάποιο βαθμό, παραμένει εντυπωσιακό και κάπως τρομακτικό το γεγονός ότι όλες μας οι απορίες μπορούν να λυθούν πια σε δευτερόλεπτα, πως έχουμε πρόσβαση σε μία απεριόριστη βάση δεδομένων και πληροφοριών, ότι βλέπουμε πια εκτεθειμένες πτυχές της καθημερινότητας ανθρώπων που θαυμάζουμε ή και που όχι, ότι λίγα είναι πια εκείνα που μένουν στην φαντασία. Πλέον είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πολλά και έτσι, γινόμαστε αχόρταγοι και θέλουμε να ξέρουμε ακόμα περισσότερα, όλο και περισσότερα.

Υπάρχει βέβαια και η άλλη πλευρά του νομίσματος. Δεν μας αρέσει μόνο να βρίσκουμε πληροφορίες, αλλά και να παρέχουμε. Έτσι, προβάλλουμε στιγμές από την καθημερινότητά μας, μιλάμε για τις ιδέες μας, μαλώνουμε με άλλους, προσπαθούμε να αποδείξουμε πως είμαστε καλύτεροι από εκείνους που δε συμπαθούμε.

Απλή ανθρώπινη φύση.

Το πρόβλημα αρχίζει τη στιγμή που χάνεται το μέτρο και ξεκινά η κατάχρηση. Έρχεται η στιγμή που εθιζόμαστε τόσο πολύ στη συνεχή πληροφόρηση, τις ειδοποιήσεις και τις ενημερώσεις των social media που χάνουμε την ικανότητά μας να αφοσιωνόμαστε ειλικρινά σε κάτι.

Κι έτσι βρισκόμαστε να μιλάμε για τους περισπασμούς, το ρόλο που διαδραματίζουν στη ζωή μας, αλλά και την επίδραση που έχουν πάνω μας. Ας συλλογιστούμε πότε ήταν η τελευταία φορά που διαβάσαμε ένα βιβλίο ή είδαμε μια ταινία χωρίς να ελέγξουμε έστω και μία φορά το κινητό μας. Ακόμα, πότε ήταν η τελευταία φορά που αφοσιωθήκαμε σε μια συζήτηση με τον καλύτερο μας φίλο χωρίς να τσεκάρουμε το Instagram; Πότε ήταν η τελευταία φορά που γράψαμε εργασία για τη σχολή χωρίς να σπαταλήσουμε χρόνο αναζητώντας άχρηστες πληροφορίες στο Google;

Ακόμα περισσότερο, πότε ήταν η τελευταία φορά που πήγαμε ένα ταξίδι και εστιάσαμε σε όσα είχαμε γύρω μας και στο να διασκεδάσουμε και όχι στο να βρούμε την καλύτερη γωνία λήψης για τις φωτογραφίες που θέλαμε να δημοσιεύσουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;

Δεν έχει να κάνει μόνο με το κατά πόσο μπορεί να επηρεάζεται η παραγωγικότητά μας, αλλά κυρίως με το πως επηρεάζεται η αντίληψή μας για τη ζωή, καθώς και ο τρόπος που βιώνουμε την καθημερινότητά μας.

Φτάνουμε στο σημείο να αναρωτιόμαστε αν οι ιδέες και οι απόψεις είναι πραγματικά δικές μας ή απόρροια όλων εκείνων των πληροφοριών των οποίων, εκούσια ή όχι, γινόμαστε αποδέκτες. Ύστερα, είμαστε ακόμα σε θέση να απολαμβάνουμε τη ζωή; Μπορούμε να απολαύσουμε μια συντροφιά, ένα ταξίδι, μια βόλτα, τη βροχή ή τη θάλασσα χωρίς να γυρέψουμε μια γρήγορη δόση από το κινητό μας; Τολμάμε να βιώσουμε τη ζωή χωρίς να κρυβόμαστε πίσω από τις οθόνες των σήριαλ και της καταστροφολογικής δημοσιογραφίας; Είμαστε σε θέση να αφοσιωθούμε στα όνειρά μας χωρίς να επηρεαζόμαστε από τα φίλτρα που τελειοποιούν τις άπειρες φωτογραφίες που ανεβαίνουν κάθε δευτερόλεπτο στο διαδίκτυο;

Τέλος, έχουμε ακόμα όνειρα;

Ό,τι και να λένε, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι ιδιαίτερα αργά για να αλλάξουμε κάτι που μάς περιορίζει. Και βέβαια, μια τέτοια αλλαγή προϋποθέτει την αλλαγή νοοτροπίας που ποτέ δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Φυσικά, δε λέω πως κάτι είναι σωστό και κάτι άλλο είναι λάθος, αλλά στο τέλος όλα έγκεινται στις επιλογές μας. Είναι ακόμα επιλογή μας το αν θα επιλέξουμε να ζήσουμε τη ζωή πίσω από την ασφάλεια και την ψευδαίσθηση των οθονών ή αν θα επιλέξουμε να την αντιμετωπίσουμε χωρίς φίλτρα, με την ασχήμια και την ομορφιά της. Είναι ακόμα επιλογή μας αν θα αποφασίσουμε να κυνηγήσουμε τα όνειρά μας ή αν θα βολευτούμε σε εκείνα που είναι επιφανειακά και εύκολα. Και στο τέλος να αποφασίσουμε, αν οι περισπασμοί μάς βλάπτουν ή αν μας εξάπτουν το ενδιαφέρον για όσα συμβαίνουν γύρω μας.

Όλα είναι επιλογές και βέβαια, το πιο δύσκολο δεν είναι το να τις κάνουμε, αλλά το να μην τις μετανιώσουμε.