Πέντε καλλιτέχνες στο φάσμα του Αυτισμού

-Γράφει η Δανάη Παπαγιαννοπούλου

“Because it’s hard to teach a world
That keeps you at a distance
It’s hard,
But I’ll learn to be proud of being different
I’ll keep waiting here
On the other side of the glass.”

Nikki Satterlund, The Other Side of the Glass

Δύο λόγια για τον Αυτισμό…

Η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος ή αλλιώς αυτισμός είναι μια Αναπτυξιακή Διαταραχή. Μερικά κλινικά χαρακτηριστικά των ατόμων με ΔΑΦ είναι η τάση για απομόνωση, η δυσκολία στην επικοινωνία, οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις και οι «ρουτίνες» . Ο συνδυασμός των χαρακτηριστικών αυτών και ο βαθμός έντασης τους μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Τα άτομα λοιπόν που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού μπορούν να χαρακτηρίζονται από χαμηλό έως υψηλό βαθμό λειτουργικότητας.

Επίσης είναι πολύ συνηθισμένο να παρουσιάζουν κάποια ιδιαίτερα ταλέντα σε καλλιτεχνικούς και άλλους τομείς, όπως είναι η ζωγραφική, η μουσική, τα μαθηματικά κ.α.. Η «εμμονή» τους με την λεπτομέρεια, η αυξημένη παρατηρητικότητα τους και η εκπληκτικά καλή μνήμη τους, ανυψώνουν την καλλιτεχνική τους δραστηριότητα, όταν αυτή υπάρχει, στα ύψη.

Μέσω της Τέχνης ανοίγουν μια πόρτα στον κόσμο και μας δίνουν μια γεύση της δικής τους οπτικής. Η Τέχνη αποτελεί μέσο επικοινωνίας  και διαθέτει την δυνατότητα, τόσο απλά, με μια εικόνα ή μια μελωδία να φέρει πιο κοντά τους ανθρώπους.

Jon Adams

Ο Jon Adams είναι καλλιτέχνης και γεωλόγος από το  Portsmouth. Η διάγνωσή του με Δυσλεξία και σύνδρομο Asperger δεν τον εμπόδισε από το να δημιουργεί τέχνη μέσα από το σχέδιο, τον ήχο, την ποίηση και τα ψηφιακά μέσα. Στα έργα του υπάρχουν αναφορές στην εμπειρία του με την δυσλεξία και το Asperger, συνυφασμένες με την επιστήμη της γεωλογίας και πολλές «κρυφές» μεταφορές. Εκτός από την προσφορά του ως καλλιτέχνης έχει λάβει μέρος σε διάφορα projects γύρω από την «διαφορετικότητα» και την αναπηρία.

Ό ίδιος υποστηρίζει ότι παρόλο που διαγνώσθηκε με αυτισμό σε μεγαλύτερη ηλικία, ο αυτισμός είχε θετική επίδραση στη δημιουργία των έργων του. Η «εμμονή» του με την λεπτομέρεια τον βοήθησε πολύ να εστιάσει στις μικρές λεπτομέρειες στα έργα του και να εργασθεί ως εικονογράφος, μετατρέποντας την δουλειά του σε άκρως ποιοτική.

Max Weaver

O Max Weaver γεννήθηκε και ζει στην Αγγλία. Τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στο Λονδίνο, όπου και σπούδασε Σχέδιο στη σχολή Καλών Τεχνών. Από το 2003 έχει πραγματοποιήσει μια σειρά εκθέσεων και έχει κερδίσει αρκετά βραδεία Σχεδίου. Έχει εργασθεί ως εικονογράφος και ως βοηθός καθηγητή στο Camberwell College of Arts του Λονδίνου. Παρόλο που έχει διαγνωσθεί με υψηλής λειτουργικότητας Αυτισμό, προτιμά να μην το αποκαλύπτει όταν εκθέτει δημόσια τα έργα του.

Όπως λέει και ο ίδιος δεν ντρέπεται για την διάγνωσή του, ωστόσο ανησυχεί ότι η τέχνη που δημιουργεί θα χαρακτηριστεί ως «αυτιστική τέχνη», οδηγώντας τον θεατή να εστιάσει στην εμπειρία του αυτισμού και όχι στο ίδιο το έργο. Θέλει τα έργα του να αποτελούν δημιούργημα ολόκληρης της προσωπικότητας του και όχι μόνο του αυτιστικού μέρους της.

Ryan Smoluk

O Ryan Smoluk ξεκίνησε την καλλιτεχνική του καριέρα αρκετά νωρίς. Ήδη από μικρή ηλικία πήρε μέρος σε πολλούς καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς, κερδίζοντας πολλά βραβεία ζωγραφικής και γλυπτικής. Σπούδασε στην Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Manitoba και εργάστηκε κυρίως ως δάσκαλος ζωγραφικής. Πλέον δραστηριοποιείται και στον χώρο της ψυχικής υγείας συνηγορώντας υπέρ των ψυχικά πασχόντων και μιλώντας σε συνέδρια και σε σχολεία για την ψυχική υγεία.  

Ο ίδιος θεωρεί ότι η τέχνη είναι πηγή δύναμης, χωρίς όρια και περιορισμούς, μια παγκόσμια γλώσσα μπροστά στην οποία είμαστε όλοι ίσοι. Γι’ αυτόν ο Αυτισμός είναι ταυτόχρονα ευλογία και κατάρα.

Stephen Wiltshire

O Stephen Wiltshire γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1974. Σαν παιδί δεν μπόρεσε να συνδεθεί με άλλους ανθρώπους, ούτε να μιλήσει μαζί τους, καθώς ήταν άλαλος. Σε ηλικία  τριών ετών διαγνώσθηκε με αυτισμό. Σε ηλικία 5 ετών ξεκίνησε να δείχνει ενδιαφέρον για τη ζωγραφική. Φαίνεται ότι τότε βρήκε την σύνδεση με αυτόν τον κόσμο μέσω αυτής. Ξεκίνησε ζωγραφίζοντας ζώα, λεωφορεία και στη συνέχεια κτήρια.

‘Εμαθε τελικά να μιλάει σε ηλικία 9 ετών μετά από προσπάθειες των δασκάλων του, οι οποίοι του έπαιρναν τα υλικά της ζωγραφικής, αναγκάζοντας τον να τα ζητήσει πίσω. Στην αρχή ξεκίνησε με ήχους και κραυγές, συνέχισε με απλές λέξεις όπως «χαρτί» και τελικά έμαθε να μιλάει πλήρως. Δεν ήταν λίγα τα βραβεία που είχε αποσπάσει ήδη από πολύ μικρή ηλικία.

Ο Stephen Whiltshire πλέον σχεδιάζει λεπτομερή τοπία πόλεων, έχοντας τα παρατηρήσει μόνο για λίγα λέπτα. Τα εντυπωσιακά σχέδια του βρίσκονται σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές σε όλον τον κόσμο.

Megan Rhiannon

H Megan Rhiannon είναι εικονογράφος, όπου ζει στο Λονδίνο. Εκεί σπούδασε εικονογραφία στην Σχολή Καλών Τεχνών του Cambridge.  Έχει διαγνωσθεί με Αυτισμό και Αφαντασία, καταστάσεις που επηρέασαν το πάθος και το όραμα της για την τέχνη.  Αφαντασία είναι η κατάσταση στην οποία τα άτομα δεν μπορούν να σκεφτούν οπτικά, δηλαδή αδυνατούν να φανταστούν εικόνες.

Της αρέσει να συλλέγει πληροφορίες από την καθημερινότητα της, ακούγοντας συζητήσεις στο δρόμο, στο λεωφορείο ή σε μια καφετέρια. Στην συνέχεια αυτές τις πληροφορίες τις μετατρέπει σε εικόνες. Περιγράφει αυτήν την διαδικασία ως μια διαδικασία που την χαλαρώνει και την ηρεμεί.