Πηγή: http://www.tatoi.org/
Το Σάββατο 13/5 ο Σύνδεσμος Συριανών οργάνωσε μια μονοήμερη εκδρομή στο Τατόι που περιελάμβανε τρίωρη ξενάγηση στα βασιλικά κτήματα.
Πριν απ’ την εκδρομή, δε γνώριζα τίποτα ιδιαίτερο για το Τατόι. Γι’ αυτό και η εκδρομή αυτή μου φάνηκε μια καλή ευκαιρία!
Χάρη στην πολύωρη μεν αλλά για μένα άκρως διαφωτιστική ξενάγηση, μου δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσω την ιστορία του θεσμού της βασιλείας στην Ελλάδα. Κι αυτό, γιατί σχεδόν απ’ την αρχή της, η βασιλεία συνδέθηκε άρρηκτα με το Τατόι.
Το Τατόι βρίσκεται σχεδόν μια ώρα έξω απ’ την Αθήνα και αποτελεί το μέρος όπου η βασιλική οικογένεια περνούσε τα καλοκαίρια της. Όλα ξεκίνησαν όταν ο βασιλιάς Γεώργιος Α’, μετά από πρόταση του Γερμανού αρχιτέκτονα Τσίλλερ, δέχτηκε να αγοράσει το κτήμα, το οποίο με τον καιρό και μετά από διάφορους διακανονισμούς κατέληξε να έχει έκταση σχεδόν 47.500 στρέμματα.
Όντας σε υπολογίσιμη απόσταση απ’ την Αθήνα, δεδομένων των μέσων της εποχής, το Τατόι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια αυτόνομη μικρή πόλη. Διαθέτοντας δική του παραγωγή τροφίμων και ποτών, ιπποστάσιο, οινοποιείο, βουτυροκομείο κλπ, με δικό του νοσοκομείο, εκκλησία αλλά και νεκροταφείο, πληρούσε τις προϋποθέσεις για μια μόνιμη βασιλική κατοικία, όπως και έγινε την περίοδο βασιλείας του Παύλου Α’.
Εκεί φιλοξενήθηκε η βασιλική οικογένεια για σχεδόν έναν αιώνα (1874: εγκαίνια – 1967). Καθώς η ιστορία του είναι αρκετά λεπτομερής, θα αρκεστώ σε κάποια σημεία που μου έκαναν περισσότερη εντύπωση:
Το νοσοκομείο που υπάρχει στα κτήματα αποτελεί έργο της βασίλισσας Όλγας (συζύγου του Γεωργίου Α΄) προκειμένου να φροντίζει όσους χρειάζονταν ιατρική φροντίδα και δεν θα προλάβαιναν να φτάσουν στην Αθήνα. Μαζί με τον Ευαγγελισμό και το Ρωσικό Νοσοκομείο είναι ενδεικτικό της φιλανθρωπικής δράσης της Μεγάλης Δούκισσας της Ρωσίας στη χώρα μας. Ακόμη, μία εκδοχή για την ονομασία της περιοχής έχει να κάνει με την καταγωγή της βασίλισσας, η οποία μην μπορώντας να προφέρει το επίσημο και προερχόμενο απ’ την αρχαιότητα όνομα της περιοχής (Δεκέλεια), προτίμησε την ονομασία Τατόι, η οποία προήλθε απ’ το όνομα του τσιφλικά που προηγουμένως κατείχε μέρος των κτημάτων.
Ενδιαφέρον ακόμη προκαλεί το γεγονός ότι το πρώτο σχέδιο για το βασιλικό ανάκτορο που παρουσίασε ο Τσίλλερ, απορρίφθηκε απ’ το βασιλιά λόγω της πολυτέλειας του καθώς λέγεται ότι ξεπερνούσε σε μέγεθος το παλάτι των Βερσαλλιών. Φαίνεται ότι ο Γεώργιος Α’ ήταν άνθρωπος της απλότητας και δεν επέλεξε μεγάλο κτήριο ως θερινό τόπο κατοικίας παρά μόνο όταν η οικογένειά του είχε μεγαλώσει τόσο ώστε το κτήριο να μην τους χωρά. Άλλωστε είχε αποκτήσει 8 παιδιά!
Ακόμη, λέγεται ότι στην αυλή της << οικίας Στουρμ>>, του οινοποιού του βασιλιά, έλαβε μέρος ένα γνωστό αλλά και τραγικό γεγονός. Ο σκύλος του βασιλιά Αλέξανδρου Α’, εγγονού του Γεωργίου Α’, επιτέθηκε στις μαϊμούδες του κτήματος. Μία απ’ αυτές δάγκωσε το βασιλιά όταν εκείνος προσπάθησε να χωρίσει τα ζώα. Ο θάνατος του ήρθε 4 βδομάδες αργότερα από σηψαιμία καθώς η οικογένειά του δε δέχτηκε τον ακρωτηριασμό του ποδιού του.
Αν παρατηρήσει κανείς το χάρτη με τα κτήρια του κτήματος, θα δει ότι τα μαγειρεία δεν είναι μέσα στο ανάκτορο αλλά δίπλα σ’ αυτό. Αυτό συνέβαινε για να μην γεμίζει το ανάκτορο με μυρωδιές ενώ για την ασφαλέστερη και πιο υγιεινή μεταφορά του φαγητού υπήρχε ένας υπόγειος διάδρομος που συνέδεε τα δύο κτήρια.
Τέλος, ως προς την αρχιτεκτονική των κτηρίων, όλα είχαν οξυκόρυφες στέγες, όμοιες με αυτές της Δανίας (απ’ όπου καταγόταν ο Γεώργιος Α), φτιαγμένες για να προστατεύονται απ’ το χιόνι, στοιχείο που δεν είχε πρακτική εφαρμογή στην Ελλάδα. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και με το νέο, μεγαλύτερο ανάκτορο που έχτισε ο Γεώργιος, για την κατασκευή του οποίου έστειλε έναν αρχιτέκτονα στη Ρωσία ν’ αντιγράψει το σχέδιο μίας απ’ τις επαύλεις του πάρκου γύρω απ’ το ανάκτορο Πέτερχοφ. Τα δύο αυτά στοιχεία δείχνουν ότι παρόλο που βασίλευαν στην Ελλάδα, ο Γεώργιος και η Όλγα δεν ήθελαν να ξεχάσουν την καταγωγή τους.
Κλείνοντας, θα ήθελα ν’ αναφερθώ στο θέμα που έχει τεθεί σχετικά με το Τατόι ως οργανωμένο επισκέψιμο χώρο. Καθώς η ξενάγηση έγινε απ’ τον πρόεδρο του ΔΣ του Συλλόγου Φίλων Τατοΐου, πληροφορηθήκαμε ότι τα κτήρια δεν έχουν προστατευθεί όπως θα έπρεπε και βρίσκονται υπό κατάρρευση που οφείλεται στο χρόνο και τις καιρικές συνθήκες. Ακόμη, έχουν υπάρξει θύματα κλοπής και βανδαλισμού. Τα όσα ειπώθηκαν μας προκάλεσαν μεγάλη δυσαρέσκεια, ειδικά ένα απ’ πολιτικά κίνητρα της παραμέλησης αυτής: η επιδεκτική αδιαφορία και κακομεταχείριση των κτημάτων για το λόγο ότι ανήκαν στη βασιλική οικογένεια και συνεπώς στο μοναρχικό πολίτευμα. Το κίνητρο αυτό χαρακτηρίστηκε ως πολιτικός κομπλεξισμός καθώς αν το σκεφτεί κανείς ανεξαρτήτου πολιτεύματος το μέρος αυτό αποτελεί κομμάτι της νεώτερης ελληνικής ιστορίας, την οποία, πιστεύω, έχουμε χρέος να προστατέψουμε, είτε αφορά γεγονότα που μας αρέσουν είτε όχι.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ιστορία του κτήματος, προτείνεται το βιβλίο του Κώστα Σταματόπουλου, Τατόι: περιήγηση στον χρόνο και τον χώρο https://www.politeianet.gr/books/9789606878480-stamatopoulos-m-kostas-kapon-tatoi-203629
ενώ για οτιδήποτε αφορά το κτήμα, η ιστοσελίδα του Συλλόγου Φίλων Τατοΐου: http://www.tatoi.org/
Μερικές φωτογραφίες απ’ το Τατόι:
-Νινέτα Πλυτά
Leave a Reply